Önemli bir başarı hikayesi. Moral veren, geleceğe ümitle bakmamıza vesile olacak bir haber, bir ihracat anlaşması. Raylı sistem tasarlayıp, üreten dünyadaki 7’nci ülkeden birisi olmamazı da sağlayan bu başarı hikayesinde Bursa merkezli Durmazlar Holding’in imzası var. Durmazlar, özgün ve milli tramvay üretiminde Türkiye’de ciddi mesafe kat ederken, dünyanın da 8’nci raylı sistem geliştiren şirketi olarak dikkat çekiyor. Bu girizgahtan sonra ülkemizi raylı sistem ihraç eden ülke pozisyonuna yükselten başarı hikayesinin detaylarına geçebiliriz.
Durmazlar Holding, Türkiye’nin ilk tramvay ihracatını Avrupa Birliği (AB) üyesi olan Polonya’ya gerçekleştirdi. Olsztyn Belediyesi’nin açmış olduğu ihaleyi kazanan Durmazlar, 12’si kesin, 12 adet opsiyonlu olmak üzere 24 adetlik bir ihracat anlaşmasına imza attı.
Durmazlar, 21 Şubat 2018 tarihinde açılan ihalede, 12 adet tramvay için yaklaşık 20.5 milyon euroluk teklifi ile katılarak, rakipleri Polonyalı PESA, Alman Siemens ve İsviçreli Stadler firmalarıyla yarıştı. 16 Mayıs 2018’de en iyi teklif veren firma olarak ilan edildi. 18 Temmuz 2018’de ise Olsztyn Belediyesi ile sözleşme imzaladı. İlk tramvay teslimatını ise Ocak 2020’de yapacak.
SAMSUN VE KOCAELİ’DEN AVRUPA’YA
Durmazlar Holding’in Polonya’ya ihraç ettiği tramvaylar, hali hazırda Samsun ve Kocaeli belediyelerinde 2 yıldan bu yana hizmet veren, 210 yolcu kapasiteli, 2.50 m. genişliğinde, 32 m. uzunluğunda, 5 modülden oluşan alçak tabanlı “Panorama” modeli. Panorama tramvayları, 30 yıllık ömür testini tamamlamış, uluslararası standartlarda test edilip onaylanmış, düşük enerji tüketimi, sessiz, çevreci ve güvenli tasarımıyla ön plana çıkıyor.
Ancak hangi testi geçerse geçsin, bu tarz teknolojik ürünlerin, ilk önce geliştirilip, üretilen ülkelerde kullanılması halinde ihracatı imkanı ortaya çıkıyor. Aksi halde Türkiye gibi teknolojide atılım yapamaya çalışan ülkelerin rakipleriyle yarışması çok daha zor oluyor. Mesela Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAŞ) da Pakistan’a sattığı ATAK helikopterinin arka planında da Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) kullanıp, başarılı işlere imza atmasının çok önemi payı var. Dolayısıyla TC Devlet Demiryolları (TCDD) veya herhangi bir kamu kurumu değil, Bursa ile beraber bu iki belediyenin Polonya’ya tramvay ihracatında önemli katkısı olduğunu söylemek mümkün. Bu sebeple milli ve özgün ürünlerimize en başta kamu kurumlarının hassasiyet gösterip tercih etmesi gerekir. Ancak halen daha kamuda devam eden yabancı hayranlığı anlayışının değişmesi için daha köklü reformlar gerekiyor.
“ŞARTLARI YERİNE GETİREN TEK FİRMA”
Türkiye’yi tramvay ihraç eden ülke konumuna getiren imza töreni için Olsztyn Belediye binasındayız. Anlaşmaya imza koymak üzere Olsztyn Belediye Başkanı Pietr Grzymowicz ile Durmazlar Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Fatma Durmaz Yılbirlik masada yerlerini almış. Törende Türkiye’den resmi olarak tek temsilci var; Varşova Büyükelçiliği Ticaret Başmüşaviri Atilla Gökhan Kızılarslan.
Belediye Başkanı Grzymowicz, imza öncesinde, neden Durmazlar firmasını tercih ettiklerini, ‘İstediğimiz tüm şartları yerine getiren tek firma oldu’ sözleriyle Polonya basınınca izah ediyor. Neden? Çünkü Türkiye’nin yurtdışına yaptığı bu ilk tramvay ihracatı Polonya’da da tartışma konusu olmuş. Ama Kocaeli ve Samsun belediyelerinin ‘Panorama’ tramvaylarını kullanmış olmaları da eleştirilere verilen en iyi cevap olmuş.
“2009 BAŞLADIK, BU NOKTAYA GELDİK”
Türkiye’ye basamak atlatan bu ihracatın mazisinde 10 yıllık bir geçmiş bile yok. Bunun anlamı ülkemiz sanayicisine, girişimcisine destek verildiği taktirde, birikimi ve girişimciliğiyle önemli başarılara imza atacağını örnekleriyle ortaya koymasıdır. En güzel örnek; Türkiye’yi ilk insansız hava araçlarıyla (İHA) tanıştıran, Bayraktar İHA’ları TSK envanterine sokan, terörle mücadelede fark oluşturmada tartışmasız rolü olan Baykara Makine’dir.
Kısa sürede yurtdışına tramvay ihraç edecek noktaya nasıl geldiklerini Fatma Durmaz Yılbirlik’ten dinleyelim: ‘2009 yılında rayla sistem işine başladık ve bu çalışmaların meyvesini almaktan çok mutluyuz. İlk yerli tramvayımız Polonya ile Avrupa’nın kapılarını açtı. Ben aynı zamanda Türkiye’de Polonya Cumhuriyeti’nin bir elçisiyim, Bursa fahri konsolosuyum. İki ülke arasında kültürel ve ekonomi alanda yepyeni köprüler kurabilmek en önemli hedeflerimden biriydi. Emeklerimizin karşılığını aldığımız için çok mutluyum.”
65 YILDIR MAKİNE YAPIYOR, 120 ÜLKEYE SATIYOR
Durmazlar, 65 yıldır makine sektöründe faaliyet gösteriyor. Şu an 120 ülkeye de makine ihracat yapıyor. 30 yılı aşkın bir süredir de Polonyalı sanayicilere hizmet veriyor ve Polonya’da bayileri var. Durmazlar Holding’in çatısı altındaki raylı sistemler grubu Durmaray’ın Olsztyn Belediyesi’nin ve Polonya halkının güvenini kazanmış olmasında bu detayların olduğunun bilinmesi lazım.
10 YILLIK RAYLI SİSTEM SERÜVENİ
Durmaray, araştırma ve geliştirme çalışmalarına 2009 yılında başladı. 2011’de gövde ve boji üretimine başladı. Üretilen ilk tramvay İpekböceği adıyla 2013 yılında Bursa’da hizmete girdi. 2015 yılında Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin açmış olduğu ihale sonrasında 60 adet Hafif Raylı Sistem (HRS) ve 12 Adet çift yönlü tramvay projeleri devreye girdi. Durmaray’ın yeni jenerasyon tasarımı olan “Panorama” moeli ise 2016 yılında, 8 araçla Samsun’da, çift yönlü 12 araçla da Kocaeli’nde hizmet vermeye başladı. Kocaeli Belediyesi’nin 2017 yılında yeniden açılan ihaleyle talep ettiği 6 araç ise Durmaray tesislerinde üretim aşamasında.